Giáo Dục
GS Võ Tòng Xuân: Tôi muốn làm sao để người nông dân Việt Nam giàu hơn
Th12
GS Võ Tòng Xuân: Người làm khoa học phải học đến nơi đến chốn
GS Võ Tòng Xuân – Ảnh: HỒNG QUANG
* Thưa GS, GS có nói đến việc các đề tài nghiên cứu cần phải xuất phát từ nhu cầu thực tế, các vấn đề xã hội và có thể ứng dụng để “chạm tới cuộc sống của người dân”, GS có thể chia sẻ về góc nhìn này?
– Mỗi nhà khoa học cần phải tìm hiểu xã hội của mình, xem xã hội có gì khó khăn, hướng giải quyết như thế nào. Tôi cũng nói với sinh viên của mình rằng không có gì bằng việc học, học thiệt chứ không học giả. Học thiệt rồi mới thấy rõ vấn đề, phân tích, mổ xẻ nó để thấy cái gì cần phải giải quyết. Nhờ khoa học, mình tìm ra hướng nghiên cứu, đặt ra giả thiết, từ đó tìm ra giải pháp. Sau đó ta mới ứng dụng vào những nơi gặp khó khăn, để xem những giải pháp này có hiệu quả hay không.
Với trường hợp của tôi, tôi muốn làm sao để người nông dân Việt Nam giàu hơn. Đi nước này nước kia, tôi thấy sao người nông dân người ta giàu quá vậy, mà người nông dân nước mình tại sao lại nghèo thế. Cần làm sao đó để người nông dân trồng lúa Việt Nam có thu nhập cao lên. Từ đó tôi xác định mục tiêu để học, nghiên cứu nhằm giải quyết vấn đề.
Trước kia, giống lúa của Việt Nam mình là giống dài ngày, 6-7 tháng mới thu hoạch được, mà năng suất chỉ có 1-2 tấn. Mong muốn của tôi là phải làm sao để cùng một diện tích đó, người nông dân trồng giống lúa khác có năng suất cao hơn.
Lúc đó tôi vẫn chưa biết cần phải lai tạo như thế nào. Khi thấy Viện lúa quốc tế mới thành lập với nhiều chuyên gia rất giỏi, tôi liền sang đó học. Lúc đầu chưa được học chính thức, đành học lỏm, từ từ rồi cũng quen công việc. Sau đó, tôi đem những kết quả nghiên cứu của người ta về thử nghiệm trên vùng đất của mình, rồi chọn ra những giống mới thích hợp với đất đai, khí hậu Việt Nam và nhân giống, thuyết phục bà con nông dân trồng.
Tôi thuyết phục người nông dân rất nhanh bởi tôi vừa làm nghiên cứu, vừa dạy học về nông nghiệp. Thế nên tôi dạy nghiên cứu, ứng dụng cho người nông dân. Sau khi làm theo cách của tôi, thấy rằng làm kiểu này hay hơn, từ đó họ mới chấp nhận cái mới. Đây là con đường mà tôi đã đi suốt gần 50 năm nay.
* Theo ông, trong điều kiện và môi trường làm việc hiện nay, các nhà khoa học Việt Nam nên phát triển định hướng nghiên cứu như thế nào cho hiệu quả?
– Khi tiếp xúc với các vị lãnh đạo, tôi thấy rằng, kinh phí dành cho nghiên cứu khoa học của chúng ta hiện nay ít hơn, có lẽ tại vì ngân sách nhà nước không đủ để chi cho tất cả. Nhiều nhà khoa học do đó không thể làm nghiên cứu được, nhất là các nhà khoa học trẻ, nếu họ không có sự hướng dẫn của các thầy có kinh nghiệm thì lại càng khó khăn hơn nữa.
Các nhà khoa học Việt Nam thay vì nghiên cứu theo các hướng cao xa, rồi không có tiền làm, hãy trở về với vấn đề của các địa phương, xem những khó khăn của người ta rồi làm các nghiên cứu chung với doanh nghiệp.
Ví dụ một công ty muốn chế biến trái sầu riêng, có thể tới các nhà vườn, bàn với người ta cách để làm. Kết quả đầu tiên dĩ nhiên là ông ấy sử dụng. Mình sẽ không cần phải chạy kiếm tiền nữa mà chỉ làm cái này thôi.
Khi ở trường Cao đẳng nông nghiệp Cần Thơ, hồi mới giải phóng, mình có rất nhiều đề tài có ích cho nông dân. Sau khi sinh viên học trên lớp, họ đưa vấn đề nghiên cứu trở về đồng ruộng, làm trên chính mảnh đất của gia đình mình hoặc bàn cách làm với cán bộ địa phương, nhờ họ bố trí, hỗ trợ. Lúc đó sinh viên của tôi nghiên cứu rất nhiều, mà không tốn tiền. Các nghiên cứu đó giúp cho bà con nông dân địa phương rất nhanh.
Các nghiên cứu đó nếu viết thành bài báo khoa học bài bản thì đăng không được. Nhưng kết quả này lại được người dân mình chấp nhận rồi.
Chúng ta cũng có thể mang những khó khăn của địa phương đến gặp các mạnh thường quân, thuyết phục họ hỗ trợ việc nghiên cứu. Quan trọng nhất là người làm khoa học phải học đến nơi đến chốn, thấy rõ vấn đề, rồi từ đó mới tìm các tài nguyên để nghiên cứu khoa học. Muốn người ta tin, mình phải chứng tỏ cho họ thấy được kết quả.
